ایمان خسروی

■خطای شناختی «توهم بدن شناگر» Swimmer's body illusion توسط نسیم نیکلاس طالب Nassim Nicholas Taleb نویسنده لبنانی- آمریکایی مطرح شد. او برای کاهش اضافه وزن خود و داشتن یک ترکیب بدنی خوب به سراغ ورزش شنا می‌رود. ولیکن، بعد از چند ماه شنا و به نتیجه نرسیدن متوجه می‌شود که اندام خوش ترکیب شناگران حرفه‌ای (اندام های بلند و شانه‌های پهن) فقط به خاطر تمرینات شنا نیست؛ بلکه آنها از ابتدا اندام مناسب شنا داشتند که وارد این ورزش شدند و با تمرینات مداوم شنا، این ترکیب بدنی را حفظ کردند.

□نمونه‌هایی از خطای «توهم بدن شناگر» عبارتند از زیبارو و جذاب بودن مد‌ل‌های تبلیغات لوازم آرایشی، قدبلند بودن بسکتبالیست‌ها، موفقیت فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های تراز اول دنیا، درآمد بالای شرکت‌کنندگان دوره‌های مدیریت اجرایی، قبولی شرکت‌کنندگان کلاس‌های کنکور در رشته‌های دانشگاهی ممتاز و ثروتمند بودن معدن‌داران.

▪︎مدل‌های تبلیغ کننده لوازم آرایشی به دلیل زیبایی و جذابیت ظاهری‌شان برای تبلیغ محصولات آرایشی انتخاب شدند، نه اینکه با استفاده از آن محصولات، زیبا رو شده باشند.

▪︎بسکتبالیست‌ها از ابتدا قد بلند بودند که سراغ این ورزش رفتند؛ وگرنه با ورزش بستکبال و والیبال نمی‌توان انتظار داشت که قد ۱.۵ متری به ۲.۲۰ متر برسد.

●خطای «توهم بدن شناگر» در حقیقت، اشتباه گرفتن عوامل و ویژگی‌های یک پدیده با نتیجه آن پدیده است. ما به اشتباه معتقدیم که برخی از پیامدها ناشی از فعالیت‌های خاص هستند، در حالی‌که، این نتایج ممکن است به دلیل عواملی باشد که قبل از انجام فعالیت‌ها وجود داشته‌اند. اگر علت (نوع بدن شناگر) را با نتیجه (شناگر حرفه‌ای) اشتباه بگیرید، ممکن است اهداف غیرواقعی مثل شنا کردن برای به دست آوردن تیپ بدنی خوب تعیین کنید. در حالی‌که، با درک این واقعیت که شناگران از قبل بدن‌های خیلی خوبی داشتند، ورزش مناسب بدن خود را انتخاب خواهید کرد.

---------

🔴برای آشنایی بیشتر با خطای «توهم بدن شناگر» ویدئوی آموزشی را در آدرس زیر ببینید.

-----------

○خطای توهم بدن شناگر باعث می‌شود که افراد روابط پیچیده بین اعمال، ویژگی‌ها و نتایج را بیش از حد ساده تصور کنند. تمرکز صرف بر یک عامل باعث می‌شود که افراد از سایر جنبه‌های اساسی موفقیت‌زا، غفلت کنند. این خطا منجر به تصمیم‌گیری نادرست بر اساس اطلاعات ناقص می‌شود که منجر به هدر رفتن زمان، تلاش و منابع می‌شود.

■وقتی هدفی را دنبال می‌کنید، بر اساس توانایی‌ها، منابع و محدودیت‌های خود، انتظارات واقع‌بینانه تعیین کنید. موفقیت به ترکیبی از عوامل نیاز دارد. زمان، تلاش و منابع لازم را صرف کنید و صبور باشید. روی توسعه مهارت‌ها، عادات‌ها و طرز فکر مورد نیاز برای موفقیت در زمینه هدف انتخابی خود تمرکز کنید. در این‌صورت گرفتار خطای توهم بدن شناگر و پیامدهای بالقوه منفی آن نخواهید شد.

□خطای شناختی «توهم بدن شناگر» در سازمان و مدیریت به ویژه در تصمیم گیری، برنامه‌ریزی و بازاریابی و فروش کاربرد زیادی دارد. برای موفقیت در سازمان تنها کافی نیست که مدل‌ها، برنامه‌ها و استراتژی‌های سازمان‌های برتر را کپی کنید. دلیل موفقیت سازمان‌های برتر، ساختارها، بافتارها و فرایندهای خوب آنها است. بنابراین، باید ساختاها، بافتارها و فرایندهای سازمان خود را هم ارتقا دهید تا بتوانید آن مدل‌ها، برنامه‌ها و استراتژی‌ها را خوب اجرا کنید.

●مدیران به جای کپی کردن باید الگوبرداری Benchmarking کنند و مدل‌ها و استراتژی‌های شرکت‌های برتر را متناسب با ساختار و فرهنگ سازمان خود تغییر دهند و بکار گیرند تا نتیجه بهتری بگیرند یا ابتدا ساختار و فرهنگ سازمان خود را ارتقا دهند تا زمینه اجرای برنامه و استراتژی مورد نظر فراهم شود.

○مدیران در بازاریابی هم از این خطای شناختی استفاده می‌کنند؛ به عنوان مثال، از عکس ورزشکاران حرفه‌ای یا مدل‌های تناسب اندام برای تبلیغ تجهیزات بدنسازی و یا از عکس مدل‌های جذاب برای تبلیغ محصولات آرایشی خود استفاده می‌کنند.

■مدیران برای پیشگیری از بروز خطای «توهم بدن شناگر» باید:

۱. برای درک زمینه یک اتفاق، زنجیره علت و معلولی را دقیق بررسی کنند تا انتخاب‌های بهتری داشته باشند. آنها باید تحقیقات کاملی انجام دهند و به طور انتقادی اطلاعات ارائه شده را تجزیه و تحلیل کنند.

۲. به نتایج کارها توجه داشته باشند و عوامل دستیابی آنها را پیدا کنند. موفقیت در هر زمینه‌ای نتیجه ترکیبی از عوامل از جمله استعداد، سخت کوشی و محیط است. مدیران باید از ساده‌سازی بیش از حد روابط پیچیده بین اعمال، ویژگی‌ها و نتایج اجتناب کنند.

۳. با تشخیص نقاط قوت سازمان خود و تقویت آنها انتخاب‌های هوشمندانه‌ای داشته باشند. آنها باید در حوزه‌هایی که حرفه‌ای هستند و نقطه تمایز آنها است، سرمایه‌گذاری کنند.

۴. با توجه به وجود این خطای شناختی در مشتریان، مدیران می‌توانند از آن در چارچوب کدهای اخلاق سازمانی، مسئولانه استفاده کنند. از این دانش برای فریب دیگران استفاده نکنند و برای صداقت و شفافیت در فرایندهای سازمان تلاش کنند.